HERBESTEMMING MONUMENTEN
De uitdaging van de Breestraat
Wie Leiden kent, kent het gebouw van de voormalige V&D. Wie Leiden maar een klein beetje kent, denkt daarbij misschien alleen aan de kant van de Aalmarkt, met de kenmerkende gebeeldhouwde hoek tegenover de Visbrug. Maar het winkelpand strekt van Aalmarkt tot Breestraat, over bijna de volle lengte van de Maarsmansteeg.
In 1903 begon de winkel op de hoek van de Aalmarkt en de Maarsmansteeg en in de jaren erna werden steeds meer aangrenzende panden tussen Aalmarkt en Breestraat opgekocht. De zaken gingen zo goed, dat besloten werd tot nieuwbouw – de bekende gevel aan de Aalmarkt en de Maarsmansteeg zijn onderdeel van het gebouw ontworpen door architect Leo van der Laan, dat in 1936 in gebruik werd genomen.
Aan de Breestraat werd in 1962 het monumentale pand “In den Vergulden Turk” ingelijfd. Oorspronkelijk was dit het woonhuis en werkhuis “Inde Vergulde Druyff”, gebouwd in 1673 voor de Vlaamse familie LePla, die zich bezighield met textielhandel. Pas rond 1900, toen er restaurant “In den Vergulden Turk” er zijn intrek nam, werd ook die naam op de fries onder het fronton aangebracht.
Na het faillissement van de V&D in 2016 werd het gebouw gehuurd door Hudsons Bay, ook een warenhuis. Na de sluiting daarvan was tijdelijk de Action te vinden op de begane grond, tot 28 juli 2021. Momenteel is de begane grond in gebruik door Vintage Department Store, een vintage-kledingwinkel, maar staan de bovenverdiepingen nog altijd leeg.
Stadslab Leiden is een initiatief gestart om – analoog aan het Singelpark – het gebouw van de voormalige V&D terug te winnen voor de Leidenaren. Als alles volgens plan gaat, prijken straks de letters V&D weer aan de gevel, maar dan in de betekenis Voor & Door Leiden. In het plan zijn flexwerkplekken, vergaderplekken, ruimtes voor cultuur en creativiteit, een bibliotheek en foodcourt voorzien.
Open monumentendag 2021
Op 11 en 12 september bood de Open monumentendag een bijzondere gelegenheid om het oude pand van V&D, inclusief het monumentale “In den Vergulden Turk” van binnen te bekijken. De begane grond van het pand is tijdens winkeltijden voor iedereen toegankelijk, maar de bovenverdiepingen niet. De rondleiding bood bovendien een blik in delen van de winkel die in vroeger tijden ook aan de blik van het winkelende publiek onttrokken bleven, zoals de bergzolders, de voormalige eetzalen van restaurant “In den Vergulden Turk” en de mooie houten trap daar naartoe.
